PIŠE: NIKOLA ARSENOVIĆ
FOTO: MIA MEDAKOVIĆ-TOPALOVIĆ
Sagrađen 1898. godine u Beočinu, po nacrtima Imrea Štajndla (mađ. Imre Steindl), zamak koji je bio dom imućne porodice Špicer, vlasnika beočinske fabrike cementa, postao je apokaliptični spomenik koji čeka svoju smrt. “Stari dvor” u životu jedino još održavaju sećanja Beočinaca koji prenose priče o njegovoj ukletosti.
Prvi put kada sam čuo za ovaj dvorac od jedne meštanke, o njegovom velelepnom parku punom ruža i paunova, znao sam da će obilazak “Starog dvora” istovremeno biti bajkovit i tužan.
Sam osećaj da se ulazi u dvorac odiše nekakvim protokolom, svečanošću koju prekida mitska “Turul-ptica”. Najverovatnije soko ogromnih dimenzija, simbol sigurnosti koji je, po verovanju, spasio mađarsku naciju od gladi i smrti, uputio ih u predele današnje Panonske nizije i nestao. Danas su samo dva vidljiva spomenika ove ptice – jedan na brdu iznad Tatabanje u Mađarskoj, drugi na zidinama beočinskog dvorca. Grb Špicerovih, ukrasi balkona, oronuli zidovi, kao da čuvaju tajne koje posetioci pokušavaju decenijama da razaznaju.
Mešavina romanike, gotike i baroka dodatno podgreva ljubav i strah prema dvoru. Priča o prelepoj ćerki, Johani Špicer, koja je dane provodila izolovana u dvorcu, kao i obostranoj ljubavi između nje i konjušara koja se tragično završila, prosejava zlu kob koja se ogleda u svakom ćošku oronulog zamka, škripi vrata i fijuku vetra. Bila istina ili legenda, ostaje da čeka nove slušaoce koju meštani po sećanju prenose sa strahom i tugom.
O lepoti samog dvorca govori i podatak da je u periodu posle Drugog svetskog rata ugostio veliki broj filmskih ekipa. Unutar njegovih zidina nastala su velika ostvarenja domaće kinematografije kao što su ,,Crna mačka, beli mačor”, ,,Doručak sa đavolom”, ,,Dečak i violina” i mnogi drugi. Naš slavni pesnik Mika Antić, koji se bavio i slikarstvom, neretko je pravio atelje na gornjoj galeriji ovog zamka.
Danas je dvorac samo usputna stanica putnika namernika, estradnih umetnika i lokalnog stanovništva. Možda nam još uvek verovanje u duhove ne dozvoljava da pridamo veću pažnju ovakvom turističkom potencijalu i zato uništavamo dom Špicerovih.
