PIŠE: MARKO TOPIĆ
Nekada jednostavno želite da ugrabite priliku da otkrijete mistične predele koji kriju pravo bogatstvo tajni i iznenađenja milenijumima unazad. Tako je satkan i moj put kroz zemaljske predele koji su ukazivali na nove mogućnosti. Zahvaljujući višegodišnjem radnom iskustvu u inostranstvu u oblasti avijacije visoke kategorije i hotelijerstva, kao i digitalnog marketinga, naučio sam kako najekonomičnije uživati u dalekim i popularnim delovima sveta, odvajajući za to jednu do eventualno dve prosečne plate.
Santorini je jedna od tih destinacija. Po pitanju kupališta, tu su interesantne plaže sa vulkanskim peskom koji je u obliku sitnog šljunka i u zavisnosti od lokacije može se videti beli, crveni i crni pesak i uživati na uređenim plažama koje su okružene plavim bojama čistog mora. Drevna nalazišta na Santoriniju, poput grada Tire iz 9. veka pre nove ere, koji se razvijao do 1. veka pre nove ere, nalaze se na vrhu brda do kojih je moguće prići strmim stazama za sat vremena ako se izlazi iz naselja Perisa, a put nije nimalo jednostavan i nije ga moguće savladati u svakodnevnoj obući.
Pitanje koje se postavlja – ako je te staze čovek jedva mogao da savlada, sa kojom energijom i veštinama su uspeli da iznesu materijal kako bi sagradili grad, a zatim ideja da se izgradi bazilika i teatar još u 3. i 2. veku pre nove ere, uključujući i gimnaziju. Tokom helenističkog perioda, Grčkom se širio i kult Istoka i božanstva Egipta tako da je u drevnoj Tiri sagrađen i hram egipatskim bogovima i boginji Isis, Anubisu i Serafisu. Grad Tira okružen je i hramovima podignutim u čast boginje Afrodite, bogova Hermesa, Dionisa i Herkula, čije ostatke je moguće naći na toj lokaciji. Hram Artemidorusa po površini ima uklesane simbole bogova koje su obožavali – orao za boga Zevsa, lava za boga Apolona i delfina za boga Posejdona.
Sa tog vrha, drevnog grada Tire, moguće je uživati u fantastičnom pogledu na Perisu i sletanje aviona na aerodrom sa druge strane brda i spustiti se uređenim putem do mesta Kamari i eventualno gradskim autobusom otići do drugih lokacija iz grada Fire koji povezuje sve delove ostrva gradskim prevozom. U centru Fire nailazi se na nesvakidašnji pejzaž sa čije visine prekookeanski brodovi izgledaju veličine igračaka dok plavo more upija prizor oko sebe prikazujući i druga ostrva Kikladi koja su jasno uočljiva, a kuće koje su nanizane visoko iznad površine vode nalaze se na obroncima stena sa kojih se pruža dramatičan prizor. Pešačkom stazom ili lokalnim autobusom, prvo mesto na koje se nailazi je Imerovilji, kada se ide 10 km dugačkom stazom ka Oji. Tokom dana se može uživati u razgledanju nestvarno uređenih ulica, crkava i stilizovanih vila u Pirgosu, Emporiju, Megalohoriju, Perisi ili Kamariju.
Za nastavak putovanja ka drugim ostrvima je najbolji izbor trajekt iz jedine luke za putnike i putnička vozila, a to je Ormos Atinios. Putovanje na palubi broda predstavlja posebno uživanje, a sledeća lokacija je najveće ostrvo Kiklada, Naksos, koje dočekuje svoje turiste sa čuvenim vratima Apolonovog hrama koji sa jedne strane gleda na centar grada, a drugim delom na more stlizovano ostrvima u daljini u vidu rama velike cirkularne slike. Neka od najinteresantnijih naselja su Koronos, Filoti, Halki, Apeirantos i druga, koja je moguće videti u jednom danu u nekom od iznajmljenih prevoznih sredstava jer lokalni autobusi imaju ređe polaske do ovih mesta.
Ako zastanete da uživate u prirodnim lepotama koje pruža Halki, na svega nekoliko minuta hoda nailazite na duh tradicije u autentičnom stilu vizantijske crkve Sv. Georgija iz 11. veka, kao i crkve Sv. Marine. U blizini ka mestu Moni je crkva Device Marije ili Drosiani, čije freske datiraju još pre 6. veka nove ere, okružena bogatim prizorom prirodne lepote, krošnjama maslinovog drveća i raznog cveća, sređenih staza koje se izlivaju u kamenom popločane putanje koje su tu vekovima.
Put vodi dalje ka mestu Filoti, koje će poslužiti za predah nakon obilaska jedne od najzahtevnijih staza planine Zas kojom je bog Zevs išao dok je bio mali, kada se krio u pećini od gordog oca. Strma staza polazi od fontane D’Aria u kojoj hladna izvorska voda okrepljuje svakog avanturistu koji je krenuo u pohod bogovima. Sa druge strane je pogled na kotlinu koja se spušta od vrhova prstiju kada se dođe do ivice staze, sve do u podnožje nekih 400 metara ispod. Bez odgovarajuće obuće nije preporučljivo ići tom putanjom ka vrhu Zas. To je najviša planina na ostrvu Naksos i Kiklada.
Najintrigantnija lokacija jeste hram u čast boga Dionisa, koji je na tom tlu omogućio plodno vinogradarstvo i proizvodio odlično vino, okružen drevnim iskopanim bunarima, redovima maslinovog drveća, vinovom lozom i mnogobrojnim hramovina građenim od jedinstvenog mermera još od 14. veka pre nove ere. Te građevine su bile poplavljene od reke Biblos, koja je nekada u tom delu proticala, i su stalno iznova bile građene. Počev od 11. veka pre nove ere, preostali kamen i dalje je upotrebljavan za izgradnju svetilišta da bi konačno u 5. veku nove ere hram bio pretvoren u crkvu u čast Sv. Georgija, koja je odolela poplavi tek kada je sazidana nova u potpunosti, u blizini mesta nekadašnjih hramova od preostalog kamenja tih svetilišta. Crkva je otvorena za svakog putnika namernika.
Kako mnoge crkve u svetu nose ime Sv. Georgija, tako i crkva-džamija nosi to ime u čast velikog ratnika u mestu Lod, blizu Tel Aviva, u Izraelu. Lod je inače mesto gde je odrastao Sv. Georgije, a u okviru same crkve-džamije se nalaze njegove mošti nad kojim se klanjaju svi vernici koji posete to sveto mesto. U Lodu i blizini se nalaze mesta koja treba posetiti pre povratka gradskim autobusom do Tel Aviva. Prvenstveno su to drevni ostaci konačišta Han Al Halu, bazen Sv. Helene, koji je u stvari rezervoar star oko 1200 godina i po kojem je moguće ploviti čamcem, Rimski mozaik u centru Lodu koji datira iz 3. veka. Za ovu turu je neophodno par sati, a odatle se može krenuti ka drevnoj luci Jafa i uživati u drevnom gradu, gde se nalazi i toranj sa satom iz 1903. godine.
Dolaskom u Jerusalim susrešćete arhitekturu bogatu religioznim i tradicionalnim vrednostima. Tu se nalaze veoma posebna mesta koja predstavljaju najveću svetinju različitim verama kao što su: Hram Vaskrsenja Hristovog, u okviru koga se nalazi Grob Isusa Hristosa i ploča miropomazanja, džamija Al Aksa, sa Kupolom na steni, Zid plača, molitveno mesto Jevreja, gde mnogi vernici ostavljaju ceduljice sa porukom upućenom Bogu. Takođe susrećemo istorijski značajne građevine i drevna mesta još od vremena dok je Isus hodao ulicama ovog grada, uključujući šetnju stazom Isusove Muke – Puta suza, lat. Via Dolosa, koju je Isus Hristos bio prisiljen da prođe pre svoje smrti.
Put suza se sastoji od XIV stanica, svaka od njih obeležava tačku na kojoj se odigrao značajan deo Isusovog stradanja. Svaka stanica obeležena je rimskim brojem i opisuje događanja posvedočena od strane apostola i zapisana u Svetom pismu. Pojedine stanice nije moguće posetiti jer su ih vremenom počeli koristiti u druge svrhe, poput I stanice koja je danas islamska škola. Prva stanica donosi moment kada Pilat osuđuje Isusa na smrt. Uprkos tome što je škola bila zatvorena, jedan čovek, koji je stajao u blizini, predložio mi je da pogledam unutrašnji prostor u okviru sadašnje škole i s punim poverenjem mi dao ključ od ulaznih vrata nakon samo par razmenjenih rečenica. Iznenađen zbog tog gesta, ušao sam u prostor škole i kada sam došao do dela svoda na vrhu stepenica, ugledao sam prelepi Jerusalim sa vrtovima i prizor džamije Al Aksa koja se isticala u tom okruženju svojom zlatnom kupolom i ukrašenim zidovima. U Jerisalimu nalazi se i Sionska Gornica, mesto održavanja Tajne večere, kao i zatvor u kome je boravio Isus Hrist nakon Pilatove osude na smrt.
Izvan zidina grada su grob i Oskara Šindlera, Getsimanski vrt, Crkva Uspenja Presvete Bogorodice u okviru koje je Bogorodičin grob, grobnica njenih roditelja Joakima i Ane, kao i supruga Josifa. Staro jevrejsko groblje nastalo pre više hiljada godina je na lokalitetu između zidina grada i Maslinove gore, na kojoj se nalazi Kupola Vaznesenja odakle se Isus vazneo na nebo, zatim obližnja rimokatolička crkva Pater Noster, gde je prema hrišćanskom verovanju, Isus prorekao propast Jerusalima.
