PIŠE: DARKO GAJIĆ, JEDAN OD UREDNIKA VIKIMEDIJE NA SRPSKOM JEZIKU
Projekat je dodeljen na godišnjem konkursu koji ima za cilj prikupljanje projektnih predloga koji su u skladu sa strategijom organizacije i misijom prikupljanja i širenja slobodnog znanja, predstavljenih kroz fotografiju i stranice na Vikipediji.
Kao jedan od volontera i autora na Vikipediji na srpskom jeziku, moj izbor ove godine je bila istočna Srbija sa svim svojim kvalitetima, od turističkog potencijala i prirodnih lepota do spomeničkog nasleđa i nepoketnih kulturnih dobara predstavljenih kroz građevine različitih epoha. Najvredniji spomenici, ako ne i najlepši u svakom smislu su srednjevekovni manastiri poput Trške crkve, manastira Gornjak, Ravanice, Manasije…
S obzirom na njihovu duhovnu vrednost i značaj u očuvanju vere kroz nimalo lake vekove od nastajanja, oni predstavljaju neke od veoma bitnih tački postojanja i upornosti za opstanak naroda.
Reprezentativni predstavnici arhitekture raške i moravske škole svojom skromnošću ili monumentalnošću posetioca osvajaju lepotom i skladnošću proporcija građevinskih elemenata poput kamena i opeke, ukrašenih keramoplastičnim dekorativnim elementima i bogatom reljefnom plastikom ili skladno obrađenih kamenih blokova. Takođe, živopis u manastirskim crkvama, bez obzira u kojoj je meri sačuvan, pleni svojom lepotom sa predstavama ktitora, slikama svetitelja i scenama iz života Isusa Hrista ili pričama iz Jevanđelja.
Poseta u današnje vreme tim svetinjama me suočava sa neprolaznošću vremena kao živog svedoka da njihovo postojanje ima za potrebu da znamo naše istinske korene utkane u žitija, pisana svedočenja i legende.
Trška crkva
Trška crkva se nalazi u nekadašnjem selu Trgu, severozapadno od Žagubice i posvećena je Rođenju Presvete Bogorodice (ranije Svetom Nikoli). Ne zna se ko joj je ktitor niti kada je podignuta, a stilska analiza svedoči da potiče sa kraja 13. veka i da pripada raškom stilu.
Manastir Gornjak
Manastir Gornjak se nalazi u dolini reke Mlave, između Petrovca na Mlavi i Žagubice. Izgrađen je u periodu od 1376. do 1380. godine kao zadužbina kneza Lazara.
Manastir Ravanica
Manastir Ravanica se nalazi u podnožju Kučajskih planina, pored sela Senja kod Ćuprije. Zadužbina je kneza Lazara. Posle Kosovske bitke i Lazareve pogibije, njegove mošti prenesene su iz prištinske crkve Vaznesenja u Ravanicu 1392. godine.
Manastir Manasija
Manastir Manasija se nalazi u blizini Despotovca. Zadužbina je despota Stefana Lazarevića, građena je u periodu od 1407. do 1418. godine.
