PIŠE: ALEKSANDRA LAZAR
FOTOGRAFIJE: MIA MEDAKOVIĆ I IZ PRIVATNE ARHIVE
NOVOSADSKI UMETNIK NIKOLA DŽAFO, 4. FEBRUARA 2019. GODINE JE RASPISAO KONKURS ZA GALERIJE U KOM IH JE POZVAO DA UZ NJEGOVE USLOVE, PRIHVATE PONUĐENU IZLOŽBU.
NA KONKURS SE JEDINO ODAZVALA SAVREMENA GALERIJA SUBOTICA, PA ĆE OVAJ JEDINSTVENI KULTURNI DOGAĐAJ BITI EKSKLUZIVNO SAMO U PROSTORU SAVREMENE GALERIJE U SUBOTICI.
Solo izložba Nikole Džafa pod nazivom „Sve jedno drugo pojede“ otvara se u petak 6. novembra u 19 časova u Galeriji savremene umetnosti u Subotici, i trajaće do 15. decembra. Naziv je preuzet iz istoimenog filma Rajka Grlića iz 1971. Kustoskinje izložbe su Jasmina Jovančić Vidaković i Aleksandra Lazar.
REZOVI – SLIKA KAO RASPRAVA O DRŽAVI
Postoji nešto frankenštajnovsko u radovima stvorenim iz više rezova, kada autor kroz konstruisanu realnost različitih istorija stvara intuitivni pregled istorije umetnosti i socio-političke prošlosti, od koji ni jedan fragment za sebe ne sagledava potpunu istinu. Cilj ovakvog pogleda je shvatiti da posmatrač ne vidi ono što misli da vidi, već nešto nepredvidivo, slojevito i promenljivo.
Konceptualna veza ove izložbe je rez kao metod i kao crtež: rez prisutan u autorskom opusu Nikole Džafa od najranijeg spektra umetničkih citata (istorijskih i sopstvenih), preko rezova kose kao političke kritike i auto-kritike (akcija “Šišanje” iz 1995. ali i slika “Šišanje” iz 2007.), sečenje sopstvenih radova i crtačko “odsecanje” glava kao kritika društva koje deluje iz dobiti – društva koje samo sebe pojede.
Obrazac prenesen iz filma Rajka Grlića “Sve jedno drugo pojede” (1971) koji stoji iza naslova izložbe i istoimene slike, predstavlja platno kao polje aktivne rasprave o državi gde Nikola Džafo postavlja pitanje odgovornosti i morala. Kao i empiristički filozof Dejvid Hjum [David Hume], koga priziva kao jednog od mnogobrojnih aktera svojih slika, Džafo ne zasniva moral na ljudskom razumu, intelektualizmu ili veri, već traži odgovore kroz sekvence koje se uzajamno brišu, potirući distinkciju dobra i zla koje utiče na naše praktično delovanje.
Uslojene linije preko linija, značenje preko značenja, kombinuju se da bi stvorili neodređenost, a istraživačkoj mreži povezanih formi i narativa suprotstavlja se mijazmični ton, spajajući se u crtačkom polju. Kao što marksistička rasprava o kulturi, boreći se sa idejom o apstrakciji, svojevremeno nalazi da nije važno poreklo tehnike već kritički stav koji se iznosi slikom, tako su svojstva materijala – linija kojom se piše i briše – samo polazna odrednica crteža za sebe i za druge, koji uočava ono što postoji a ne ono što mislimo da postoji, i gde umetnik pronalazi interes za svoje beleženje elizija, prelamanja, vizuelnih trikova i zabuna koje čine telo propagande, pastiša ili sentimentalnosti.
Džafo rehabilituje sliku, da bi je ponovo izrezao na komade. On rehabilituje pastiš da bi ga prikazao kao komercijalni produkt estetizacije umetničkog objekta, gde Đotovski anđeli izlaze iz formata i migriraju sa freski na tržište. Povratak slici posle perioda u belom rehabilituje proces stvaralaštva ali odmah zatim izbegava fetišizaciju umetničkog iskustva kroz kolektivne akcije koje potiru jedna drugu, poništavaju autorstvo i povampiruju citat. Odsečene glave poput onih na slikama Vlahe Bukovca sada slobodno hodaju pozorišnom scenom, pozivajući prošlost za svedoka današnjice. “Sve jedno drugo pojede” je danse macabre i stalno poprište borbe, polazna i krajnja destinacija stvaralaštva.
